دەسەڵاتی خێڵەکی ئاماژەیە بۆ ئەو کاریگەری و دەسەڵاتەی کە گروپە خێڵەکییە جیاوازەکان لەناو کۆمەڵگا بەکاریان دەهێنن.  لە ڕووی مێژووییەوە هۆزەکان ڕۆڵێکی بەرچاویان هەبووە لە داڕشتنی کۆمەڵگا مرۆییەکان کە زۆرجار بنەمای سیستەمی سیاسی و پێکهاتە کۆمەڵایەتییەکان پێکدەهێنن. هەرچەندە چڕبوونەوەی دەسەڵاتی خێڵەکی دەتوانێت تەحەدا و مەترسی بۆ سەقامگیری و پێشکەوتنی کۆمەڵگا دروست بکات.
 

 یەکێک لە نیگەرانییەکانی دەسەڵاتی خێڵەکی کاتێک سەرهەڵدەدات کە دەبێتە هۆی پەراوێزخستن یان دوورخستنەوەی هەندێک گروپ و چینی ڕۆشنبیر و ئەکادیمیستەکان لەناو کۆمەڵگادا. لەو حاڵەتانەی کە ناسنامەی خێڵەکی دەبێتە دیاریکەری سەرەکی بنچینەکانی کۆمەڵایەتی و سیاسی ئەوا ئەو تاکانەی کە سەر بە هۆزە باڵادەستەکان نین لەوانەیە ڕووبەڕووی ڕێگری لێکردن و ئاستەنگی زۆر ببنەوە کە جوڵەی کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابووریان سنوردار دەکرێ.  ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی ململانێی دابەشبوونە کۆمەڵایەتییەکان و بەردەوامبوونی نایەکسانییەکان.
 

جگە لەوەش چڕبوونەوەی زۆری دەسەڵات لەناو هۆزەکاندا دەتوانێت ڕێگری لە پرۆسەکانی دیموکراسی بکات و ڕێگری لە بەشداریکردنی فراوانتر لە بڕیاردان بکات. کاتێک سەرکردەکانی هۆزەکان دەسەڵاتێکی بەرچاویان بەدەستەوەیە دەتوانێت سەربەخۆیی و دەزگای ئەو تاکانە کەم بکاتەوە کە لەگەڵ قازانجە خێڵەکیەکان دا نییە. ئەمەش دەتوانێت بەدواداچوون بۆ ئازادییە تاکەکەسییەکان سنووردار بکات و فرەچەشنی دیدگا پێویستەکان بۆ گەشەپێدانی کۆمەڵگایەکی فرەیی و گشتگیر بخنکێنێت.
 

دەسەڵاتی خێڵەکیش دەتوانێت ڕێگری لە یەکگرتوویی و یەکگرتوویی نەتەوەیی بکات لە کۆمەڵگا فرە خێڵەکییەکاندا، باڵادەستی هەندێک هۆز دەتوانێت ناهاوسەنگی دەسەڵات دروست بکات کە ببێتە هۆی ناڕەزایەتی لە نێوان گروپە پەراوێزخراوەکاندا.  ئەم جۆرە دابەشبوونانە دەتوانن گرژییە نەتەوەیی یان خێڵەکییەکان زیاتر توندتر بکەنەوە کە ئەگەری هەیە بزووتنەوە جیاخوازەکان نائارامی کۆمەڵایەتی یان تەنانەت ململانێی چەکداری لێبکەوێتەوە.
 

سەرەڕای ئەوەش دەسەڵاتی خێڵەکی دەتوانێت ڕێگری لە پێشکەوتن و گەشەکردن بکات.  زۆر جەختکردنەوە لەسەر وەفاداری و ڕکابەریی خێڵەکییەکان دەتوانێت سەرنج و سەرچاوەکان لە پرسە زەقترەکانی وەک پەرەپێدانی ژێرخانی چاودێری تەندروستی پەروەردە و گەشەی ئابووری دوور بخاتەوە.  لەم جۆرە حاڵەتانەدا پێشکەوتنی کۆمەڵایەتی ڕەنگە جێگەی پشتەوەی بەرژەوەندییە خێڵەکییەکان بگرێتەوە کە ڕێگری لە خۆشگوزەرانی و پێشکەوتنی گشتی نەتەوە بە گشتی دەکات.
 

 چارەسەرکردنی ئەو تەحەددایانەی کە دەسەڵاتی خێڵەکی دروستی دەکات پێویستی بە هاوسەنگییەکی ناسکە. 
لە کاتێکدا داننان و پاراستنی هەمەجۆریی کولتووری و ناسنامەی خێڵەکی گرنگە، بەڵام لەهەمان کاتدا پەروەردەکردنی دامەزراوە گشتگیرەکان و پێشخستنی دەرفەتی یەکسان بۆ هەموو ئەندامانی کۆمەڵگا زۆر گرنگترە.  پێویستە لێپرسینەوەی شەفافیەت و شایستەیی بەرەوپێش ببرێت کە ڕێگە بدات بە بەشداریکردنی فراوانتر لە پرۆسەکانی بڕیاردان و کەمکردنەوەی چڕبوونەوەی دەسەڵات لەناو هۆزەکاندا بەتایبەتی زاڵبوونی هۆزەکان لەسەر دامەزراوە حکومییەکان.
 

 جگە لەوەش پێویستە هەوڵەکان بۆ بەهێزکردنی یەکێتی نیشتمانی بەدواداچوونیان بۆ بکرێت بە جەختکردنەوە لەسەر بەها هاوبەشەکان ئاواتە هاوبەشەکان و هەستکردن بە سەربەخۆیی کە دابەشبوونە خێڵەکییەکان تێپەڕێنێت. هاندانی گفتوگۆ کە هاوکاری نێوان خێڵەکان بەرەوپێش دەبات و پەرەپێدانی کولتوری لێبوردەیی و گشتگیری دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە کەمکردنەوەی مەترسییەکانی پەیوەست بە دەسەڵاتی خێڵەکی لە هەمان کاتدا کەڵکوەرگرتن لە خاڵە بەهێزەکان و بەشدارییەکانی کۆمەڵگە جۆراوجۆرەکان.
 

لە کۆتاییدا هیچ کاتێ دەسەڵاتی خێڵەکی ناتوانێت سەرچاوەی ناسنامە و یەکگرتوویی بێت لەناو کۆمەڵگاکاندا چڕبوونەوەی زۆری تەحەدا و مەترسی دروست دەکات. 
زۆر گرنگە هاوسەنگییەک دروست بکرێت کە ڕێز لە ناسنامەی خێڵەکی بگرێت، بەڵام لە هەمان کاتدا  دەستەبەر کرنی دەرفەتی یەکسان و یەکێتی نیشتمانی دامەزراوە گشتگیرەکان بۆ دەستەبەرکردنی کۆمەڵگایەکی دادپەروەر و هاوسەنگ پێشکەوتوو و بەهێز زۆر گرنگترە